بزرگنمایی:
اتباع خارجی در کشور از حقوق شهروندی برخوردار و مشمول حمایت‌های متعددی هستند؛ یکی از خدماتی که اتفاقاً برای اتباع مهم است و به آنها ارائه می‌شود، بیمه است.
تعمیم پوشش بیمه‌ای از اهداف سازمان تامین اجتماعی است و این سازمان در این زمینه اقدامات موثری انجام داده است. در سال‌های اخیر شاهد رشد 15 درصدی در گروه بیمه‌شدگان اتباع خارجی هستیم. بیشترین بیمه‌شدگان اتباع در حوزه بیمه اجباری و بیشترین بیمه‌شدگان اتباع مربوط به کشور‌های افغانستان و چین هستند.
تعهدات قانونی تامین اجتماعی در قبال بیمه‌شدگان خارجی
تعهدات قانونی متناسب با نوع بیمه اجباری، اختیاری، حرف و مشاغل آزاد و... به اتباع خارجی تعلق می‌گیرد. حمایت‌های بلندمدت که به بیمه‌شدگان خارجی تعلق می‌گیرد شامل پرداخت مستمری بازنشستگی، پرداخت مستمری بازماندگان (مستمری فوت)، پرداخت مستمری ازکارافتادگی کلی غیر ناشی از کار، پرداخت مستمری ازکارافتادگی کلی و جزئی ناشی از کار است.
در بخش‌های حمایت‌های کوتاه‌مدت، حمایت در برابر حوادث و بیماری‌ها (دفترچه درمانی)، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری، پرداخت غرامت نقص عضو، پرداخت کمک هزینه کفن و دفن، پرداخت کمک هزینه ازدواج، پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی قابل ذکر است.
به عبارتی بیمه‌شدگان اتباع خارجی همانند بیمه‌شدگان ایرانی از تمامی تعهدات و حمایت‌های این سازمان به جز بیمه بیکاری برخوردار هستند. در حال حاضر تمامی بیمه شدگان این سازمان، شماره اختصاصی تامین اجتماعی (SNN) دارند.
به هنگام تخصیص SSN به اتباع خارجی مقیم در ایران، شناسایی کد شناخت با شماره اختصاصی کارت اقامت و پروانه کار، شماره گذرنامه، شناسه فراگیر درج شده در گذرنامه انجام می‌شود.
اتباع خارجی چگونه می‌توانند برای دریافت شماره اختصاصی اقدام کنند؟
آن دسته از اتباع خارجی که دارای کارت اقامت هستند کد اختصاصی در کارت آنها درج شده است، اما به‌طور کلی برای دریافت کد اختصاصی باید به دفاتر خدمات اتباع خارجی (دفاتر کفالت) مراجعه کنند. در صورت داشتن شماره گذرنامه و شناسه فراگیر، امکان نامنویسی در سازمان و دریافت شماره تأمین اجتماعی (snn) برای اتباع خارجی وجود دارد.
به استناد مواد 120 تا 129 قانون کار، مرجع صادر کننده مجوز اشتغال اتباع خارجی در ایران، اداره کل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و یا ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سطح استان‌ها است.
آیا ورزشکاران اتباع خارجی در ایران تحت پوشش تامین اجتماعی قرار می‌گیرند؟
اتباع خارجی که در باشگاه‌های ورزشی ایران در مشاغل سرمربی، مربی، کمک مربی، ورزشکار، بازیکن و ... فعالیت می‌کنند و در کشور خود بیمه‌پرداز نیستند، مشمول بیمه اجباری بوده و کارفرمای مربوطه باید صورت مزد یا حقوق آنان و همچنین حق بیمه متعلقه را با نرخ 27 درصد به استثنای سه درصد بیمه بیکاری در مهلت مقرر قانونی به سازمان تامین اجتماعی ارسال و پرداخت کنند.
بدیهی است این گروه که در کشور خود یا سایر کشور بیمه پرداز هستند و کشور آنان عضو مقاوله نامه شماره19 سازمان بین المللی کار است، می‌بایست 3درصد حق بیمه حوادث ناشی از کار را به این سازمان پرداخت کنند.
همچنین خبرنگاران اتباع خارجی در ایران با ارائه تاییدیه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدون اخذ پروانه کار می‌توانند تحت پوشش تامین اجتماعی قرار بگیرند.
شرایط انعقاد قرارداد ادامه بیمه به طور اختیاری برای اتباع خارجی چگونه است؟
اتباع خارجی دارای مجوز اقامت یا گذرنامه با حداقل30 روز سابقه پرداخت حق بیمه (با مجوز اشتغال) می‌توانند، نسبت به ادامه بیمه به صورت اختیاری اقدام کنند. حق بیمه اختیاری 27 درصد دستمزد تعیین شده طبق مقررات بین 1.2 حداقل و حداکثر دستمزد مصوب شورای عالی کار است.
نحوه بهره‌مندی خانواده اتباع خارجی که خارج از ایران اقامت دارند پس از فوت وی به چه صورت است؟
بازماندگان بازنشسته تبعه خارجی پس از فوت وی، چه در ایران اقامت داشته باشند و چه در خارج از ایران، می‌توانند از مستمری بازماندگان بهره‌مند شوند.
مستمری بازنشسته تبعه خارجی پس از فوت به بازماندگان وی (پدر و مادر تحت تکفل، فرزندان و همسر دائمی متوفی) تعلق می‌گیرد. علاوه برآن برای فرزندان دختر نداشتن شغل و شوهر و برای فرزندان پسر داشتن حداکثر 18 سال سن یا ازکارفتادگی کلی و یا ادامه تحصیل از شرایط پرداخت مستمری است.
انواع نرخ‌های حق بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و زنان خانه‌دار خارجی
بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ 12 درصد، بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با نرخ 14 درصد و بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی و ازکارافتادگی با نرخ 18 درصد. چنانچه این قبیل از متقاضیان علاوه بر پرداخت حق بیمه متقاضی دریافت دفترچه خدمات درمانی باشند، بایستی برای هر دفترچه بیمه برای هر نفر در ماه حق سرانه درمان پرداخت شود. مبلغ آن در هر سال از سوی مراجع ذیصلاح اعلام و از بیمه شده کسر می‌شود.
شرایط بازنشستگی برای اتباع خارجی در کار‌های سخت وزیان آور
نظر به اینکه اتباع خارجی با رعایت مواد 120 تا 129 قانون کار می‌توانند در ایران اشتغال به کار داشته باشند بنابراین مشمون قانون کار هستند؛ لذا طبق قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، افرادی که حداقل 20 سال متوالی و 25 سال متناوب در کار‌های سخت و زیان آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته اند و در هر مورد حق بیمه مذکور را به سازمان تامین اجتماعی پرداخته باشند، بدون شرط سنی می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
همچنین چنانچه کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده 91 قانون تأمین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کار‌های سخت و زیان آور به سابقه مقرر (20 سال متوالی و 25 سال متناوب برای کار‌های سخت و زیان آور) فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کار‌های سخت و زیان آور تشخیص دهند، فرد بیمه شده می‌تواند درخواست بازنشستگی کند. بر این اساس هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کار‌های سخت و زیان آور یک سال و نیم محاسبه خواهد شد.
شرایط لازم برای بازنشستگی اتباع خارجی
بیمه شده مرد با داشتن حداقل 60 سال سن و حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه و یا داشتن حداقل 50 سال سن و حداقل 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه
بیمه شده زن با داشتن حداقل 55 سال سن و حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه و یا داشتن حداقل 45 سال سن و حداقل 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه در شرایطی که بیمه شده مرد با حداقل 60 سال سن و بیمه شده زن با حداقل 55 سال سن، زیر 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌تواند سابقه خود را با پرداخت حق بیمه کسری سابقه تا 10 سال، تکمیل کرده و با 10 روز حقوق بازنشسته شود. بیمه شده زن شاغل با داشتن حداقل 42 سال سن (مشمولان قانون کار) و 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌تواند بازنشسته شود. بیمه شدگان (زن و مرد) با داشتن 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند.