گزارش یک پرونده ناتمام؛ کنکور و پذیرش رتبه های بالا در رشته پزشکی
بزرگنمایی:
با برگزاری هر دوره کنکور برخی موارد همواره به عنوان بحث‌های حاشیه این آزمون بزرگ مطرح می‌شوند، یکی از این موارد پذیرش افراد با رتبه‌های بالا در رشته‌های پزشکی است؛موضوعی که با هربار مطرح شدنش مسئولان حوزه آموزش دو وزارتخانه «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» نسبت به انتقادات وارد شده واکنش نشان داده‌اند، اما همچنان لاینحل باقی مانده و همواره مورد بحث است.
به گزارش ایسنا، موضوع ورود برخی از داوطلبان کنکور با رتبه‌های بالا به رشته‌های پزشکی طی سال‌های اخیر به یک چالش اساسی برای نظام آموزش عالی تبدیل شده و دو وزارتخانه «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» درگیر آن هستند. موضوع قبولی داوطلبان با رتبه‌های بالا همزمان با اعلام نتایج کنکور در شبکه‌های اجتماعی و برخی از رسانه‌های مکتوب رسمی کشور مطرح می‌شود که با واکنش‌های بسیاری همراه است.
منتقدان ورود داوطلبان با رتبه‌های بالا به رشته پزشکی با استناد به کارنامه‌هایی که با رتبه‌های بالا در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند، انتقادات خود را نسبت به این موضوع مطرح می‌کنند. اگر این کارنامه‌ها درست باشند، یک موضوع به شدت تکان‌دهنده است؛ اینکه فردی با درصدهای عجیب و رتبه اعجاب‌انگیز در رشته پزشکی قبول شود جز فاجعه هیچ معنای دیگری نخواهد داشت. رشته‌های پزشکی به‌طور مستقیم با سلامت مردم در ارتباط هستند؛ لذا پذیرش با دقت بالا در این رشته‌ها می‌بایست در کانون توجه بیشتری قرار گیرد.
ورود افراد با رتبه‌های بالا به رشته پزشکی نه تنها می‌تواند به نظام آموزشی کشور خدشته وارد کند و اجحاف حق داوطلبان دیگر است، بلکه موجب بروز مشکلاتی در نظام سلامت هم می‌شود. داوطلبانی که توانایی و دانش لازم برای حضور در 3 رشته پرطرفدار علوم‌پزشکی (پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی) را ندارند، نباید به هر نحوی در این رشته‌ها به تحصیل بپردازند.
اظهار نظر نمایندگان مجلس درباره تغییر رشته و تحصیل در رشته پزشکی
تاکنون اظهارنظرهای بسیاری درباره تحصیل برخی از دانشجویان رشته پزشکی مطرح شده است. علی امرایی، عضو کمیسون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در اظهار نظری درباره پذیرش برخی دانشجویان رشته پزشکی گفت: «کسی که میانگین نمراتش در دروس اختصاصی هشت درصد بوده الان دارد پزشکی می‌خواند. این‌ها با امضای چه کسانی وارد دانشگاه شدند؟ چه‌کسانی پای آن مصوبه را امضا کردند؟ الان رتبه 175 هزار دارد پزشکی می‌خواند؟ در حالی‌که سایر داوطلبان باید برای آن جنگ کنند که رتبه‌شان زیر پنج هزار شود.
اشاره امرایی به مصوبه 735 شورای عالی انقلاب فرهنگی که در 25 تیر 1392 درباره تغییر رشته و نقل و انتقال فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها بود. وی به استناد این مصوبه‌ی باطل شده، ادعا می‌کند که هنوز عده‌ای از مواهب آن استفاده می‌کنند.
به موجب این مصوبه فرزندان اعضای هیات علمی که جزو پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری بودند می‌توانستند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاه‌های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحا دانشگاه محل خدمت) عضو هیأت علمی و یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیکترین شهر به محل خدمت عضو هیأت علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع و گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط انتقال یا تغییر رشته بدهند.
امرایی همچنین ادعا کرده است که با این روش کسانی با دکترای دامپزشکی به دکترای پزشکی یا دکترای داروسازی تغییر رشته و تغییر دانشگاه داده‌اند.
این اظهار نظرها با واکنش سازمان سنجش آموزش کشور همراه شد و این سازمان با انتشار اطلاعیه‌ای این موضوع را تکذیب و کرد: «ادعای پذیرش داوطلبی که مردود شده و یا پذیرش فردی با رتبه 175 هزار در رشته پزشکی، بدون ارائه هرگونه سندی کذب محض بوده و این ادعاهای کذب، آشکارا اعتماد عموم مردم و داوطلبان آزمون‌های سراسری به نظام آموزشی کشور را هدف گرفته است. شرایط به نحوی پیش رفت که این گروه از دانشجویان از ادامه تحصیل منع شدند.
همچنین چنانچه افراد دیگری در سنوات قبل یا بعد وجود دارند که تغییررشته آنها نیز برخلاف شرایط و ضوابط دستورالعمل فوق انجام‌شده، تغییر رشته آنها توسط دانشگاه آزاد اسلامی لغو و وضعیت تمامی افراد فاقد شرایط و ضوابط تغییر رشته طبق دستورالعمل اجرایی تسهیلات فرزندان اعضای هیات‌علمی به همراه مدارک و مستندات لغو تغییررشته آنها حداکثر تا 30 بهمن‌ماه 1398 به دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش دانشجو ارسال کند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1392 طی مصوبه‌ای اختیار نقل و انتقال فرزندان اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌ها در آزمون سراسری را به وزاری علوم، بهداشت و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تفویض کرد، در همان سال دو وزیر علوم و بهداشت و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دستورالعمل اجرایی این مصوبه را تصویب و ابلاغ کردند. در طی این سال‌ها فرزندان اعضای هیئت علمی در صورت قبولی در آزمون سراسری صرفاً از تسهیلاتی برای نقل و انتقال برخوردار می‌شدند، بنابراین برای پذیرش این افراد هیچ سهمیه‌ای وجود نداشته و اعمال نشده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طی سال‌های گذشته همه نقل و انتقالات با کسب نمرات و امتیازات لازم صورت گرفته است.
در سال 1398 دانشگاه آزاد اسلامی تعدادی از دانشجویان را خارج از روند قانونی و بدون هماهنگی با سازمان سنجش آموزش کشور به رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی جابجا کرده بود که بر اساس مصوبه مورخ 1398/9/30شورای سنجش و پذیرش دانشجو حکم به لغو تغییر رشته و انتقال آنها داده شد و این مصوبه در رسانه‌ها نیز منتشر شده است.
با توجه به آرای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تیر ماه و بهمن ماه 1400، دستورالعمل اجرایی نقل و انتقال فرزندان اعضای هیئت علمی ابطال شده و این رأی لازم‌الاجرا است. بدین ترتیب از سال 1401 هیچ‌گونه تسهیلات و امتیازی برای فرزندان اعضای هیئت علمی وجود ندارد.
دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش دانشجو دانشگاه آزاد طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد؛ از آزمون سراسری سال 1399 به بعد، پذیرش چهار رشته پرمتقاضی پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی به‌صورت متمرکز و همزمان با پذیرش دوره‌های روزانه، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد دانشگاه‌های دولتی با انتخاب رشته متمرکز توسط سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود. بر اساس مصوبات بیست و دومین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو دانشگاه آزاد موظف است، تغییر رشته و انتقال 134 نفر از فرزندان اعضای هیات‌علمی بر اساس مصوبه هیات رئیسه آن دانشگاه در سال 1396 به رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی که فاقد شرایط و ضوابط دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه 735 مورخ 25 تیر سال 92 شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات‌علمی را لغو کند.
این ادعاهای کذب که متأسفانه از چند سال قبل هر از چند گاهی توسط برخی افراد تکرار می‌شود باعث بروز شائبه در مورد روند پذیرش علمی دانشجویان شده است لذا حق پیگیری‌های حقوقی و قضایی در این باره محفوظ خواهد بود ضمن اینکه از رسانه‌ها انتظار می‌رود قبل از انتشار اینگونه ادعاها از صحت آن اطمینان حاصل کنند.»
همه دعوا بر سر کنکورهای سال‌های 1400 به ماقبل است
دکتر عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره تغییر رشته و تحصیل در رشته پزشکی گفت:: سال 1398 یک سری نقل و انتقال بر اساس امتیاز اعضای هیأت‌علمی در پذیرفته‌شدگان کنکور به وجود آمد که در آنجا نظارت سازمان سنجش به شدت و دقت اعمال شد. در سال 1396 نیز یک مسأله‌ای در پذیرش دانشگاه آزاد در رشته‌های علوم پزشکی اتفاق افتاد که تمام این موارد طی یک مصوبه شورای سنجش و پذیرش ابطال و این مساله در شهریور ماه 1396 حل شد.
معاون وزیر علوم با بیان اینکه اگر موردی از تقلب در کنکور و ورود به دانشگاه‌ها است که افراد معتقدند عده‌ای به ناحق به دانشگاه رفته‌اند همچنین فردی با رتبه صد هزار بر صندلی پزشکی نشسته، اسم بدهند تا ما بررسی کنیم.
وی خاطرنشان کرد: همه دعوا بر سر کنکورهای سال‌های 1400 به ماقبل و تفسیرهای مختلفی که از قانون شکل گرفته، است. درباره اینکه چه کسی رفته بر چه صندلی دانشگاه نشسته است می‌گویم از مسیر سنجش هیچ کس از مسیری که حقش نیست بر روی صندلی دانشگاه نمی‌نشیند. در مسیر تقسیم صندلی‌های خوب، متوسط و حتی معمولی بین داوطلبان قانون حاکمیت دارد و ما طبق قانون حرکت خواهیم کرد. طبیعتا سه سهمیه منطقه‌ای 1، 2 و 3 در کنکور داریم که در آن افراد با یکدیگر قابل رقابت نیستند و افراد در هر منطقه‌ای با یک شکل عمل خواهند کرد و تعهداتشان هم متفاوت خواهد بود.
انتقادات نسبت به ورود داوطلبان رتبه بالا به رشته پزشکی باید «مستند» باشد
دکتر غلامرضا حسن‌زاده، دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی علوم‌پزشکی در گفت‌وگویی با ایسنا، در ارتباط با افزایش 20 درصدی رشته پزشکی به مدت حداقل 4 سال گفت: ما در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با افزایش ظرفیت این رشته به این نحو موافق نبودیم،زیرا مشکلاتی برای اجرای آن داریم.اما علی رغم این مسائل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف به اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارتباط با افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی است.
وی در ارتباط با برخی از اظهارنظرها مبنی بر ورود داوطلبان کنکور با رتبه‌های بالا به رشته پزشکی گفت: اظهار نظرهایی که مدعی ورود رتبه‌های بالا به رشته پزشکی می‌شوند باید منطبق بر آمار و ارقام باشند، تصور می‌کنم که این اظهارنظرها درست نیست.اگر انتقاداتی نسبت به ورود داوطلبان به رشته پزشکی وارد می‌شود باید مستند باشد. منتقدان اظهار نظرهای خود در ارتباط با این موضوع را به صورت مستند ارائه دهند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مستندات ارائه شده را در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی می‌کند.
دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی علوم‌پزشکی با بیان اینکه وزارت بهداشت مجری برگزاری کنکور سراسری نیست، گفت: سازمان سنجش آموزش کشور مسئولیت برگزاری آزمون ورود به دانشگاه‌ها را برعهده دارد. این احتمال وجود دارد که تخلفی صورت گرفته باشد و کسی وارد رشته پزشکی شود. من تا جایی که من اطلاع دارم، چنین موردی اتفاق نیفتاده است
خبر جذب دانشجوی پزشکی بدون کنکور کذب است
همچنین دکتر جلیل کوهپایه‌زاده، دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور درباره جذب دانشجوی پزشکی بدون کنکور گفت: خبر جذب دانشجوی پزشکی بدون کنکور کذب و شایعه بوده و صحت ندارد. راه ورود به دانشگاه‌های دولتی و آزاد، از طریق کنکور سراسری و برگزاری آزمون امکان‌پذیر است و صندلی پزشکی بدون کنکور کذب است. راه ورود به دانشگاه های علوم پزشکی شرکت در کنکور سراسری برای پذیرش سهمیه دولتی، یا استفاده از سهمیه خودگردان یا شهریه‌پرداز (پردیس) است.
وی افزود: برای دانشگاه آزاد هم، دانشجویان از طریق کنکور سراسری و با مدیریت شورای گسترش در رشته‌های پزشکی. داروسازی و دندانپزشکی پذیرفته می‌شوند و امکان جذب دانشجو برای سایر رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه آزاد به وسیله مرکز سنجش این دانشگاه وجود دارد.
دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اظهار کرد: در خصوص دانشجویان متقاضی انتقال از دانشگاه‌های خارج از کشور به ایران نیز این افراد باید در آزمون صلاحیت بالینی مرکز سنجش پزشکی و مطابق قوانین شورای عالی انقلاب فرهنگی بتوانند 60 درصد نمره آزمون را کسب کند و جزو 2 درصد اولیه باشند تا بتوانند در رشته‌های دلخواه و مورد نظر در داخل کشور ادامه تحصیل قرار دهند.
وی ادامه داد: دانشجویان چه در داخل ایران و چه در خارج از کشور بدون آزمون سنجش و بدون کنکور نمی‌توانند در رشته‌های وابسته به وزارت بهداشت، ادامه تحصیل دهند و باید توجه داشت تبلیغ و درج مطالبی برای جذب دانشجو بدون کنکور، شایعه و نادرست است در نتیجه ارگان‌های ذیربط باید با نظارت بیشتر جلوی سوء استفاده این شرکت‌ها را بگیرند و اجازه فعالیت به آنها داده نشود.
صندلی فروشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کذب است
اظهار نظر دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور محدود به یک بار نمی‌شود. وی پس از اولین اظهار نظر خود درباره جذب دانشجوی پزشکی در کنکور بدون کنکور در یک تماس تلفنی در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد، صندلی فروشی در دانشگاه های علوم پزشکی کذب است و امکان پذیرش بدون آزمون دانشجو در رشته‌های علوم‌پزشکی وجود ندارد.
دکتر جلیل کوهپایه‌زاده گفت: ورود و پذیرش افراد در رشته‌های علوم‌پزشکی بدون کنکور از پایه و اساس درست نیست. تمام افراد که در رشته‌های پزشکی چه در دانشگاه‌های دولتی و آزاد مشغول به تحصیل هستند به ویژه در رشته های پرطرفدار پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و حتی رشته های کم طرفدار با شرکت در آزمون سراسری در این رشته‌ها پذیرفته شده‌اند.
دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی افزود: در برخی از رشته‌های مقطع کاردانی که بر اساس قانون بومی‌گزینی دارند، متقاضیان ورود به این رشته‌ها بر مبنای سوابق تحصیلی به رقابت می‌پردازند. چنین موضوعی برای 98 درصد از رشته‌های علوم پزشکی امکان‌پذیر نیست و پذیرش صرفاً بر اساس آزمون انجام می‌شود.
دکتر کوهپایه‌زاده گفت: مواردی که درباره پذیرش دانشجو بدون آزمون مطرح می‌شود، بیشتر ماهیت سوء‌استفاده از کم‌اطلاعی مردم را دارد.
سخن پایانی
کنکور 4102 در دونوبت برگزار شد، اما موضوع و حاشیه‌های همیشگی آن یعنی قبولی افراد با رتبه‌های عجیب در 3 رشته پرطرفدار علوم‌پزشکی یک بار دیگر همزمان با اعلام کارنامه نهایی مطرح شده است. در روزهای برگزاری اعلام نتایج کنکور امسال و در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید بار دیگر یکی، دو واکنش از سوی مسئولان نظام آموزش عالی کشور سبب شد موضوع افراد با رتبه‌های بالا در صدر اخبار بنشیند. خبرساز شدن دوباره این موضوع در حالی است که برخی از اظهارنظرها از سوی مقامات رسمی با واکنش یا جوابیه همراه می‌شود. برخی ادعاهای مطرح شده را کذب می‌دانند و برخی اظهار می‌کنند که منتقدان می‌بایست به صورت مستند نظرات خود را بیان کنند.
در میان تمام اظهار نظرهای مطرح شده، پرسش‌های بسیاری بی‌پاسخ باقی می‌ماند؛ چرا با وجود اظهارنظرهای مختلف، تصمیم جدی و قاطعی برای به پایان رساندن این اظهارنظرها از طریق شفاف سازی و یکبار برای همیشه گرفته نمی‌شود؟