بزرگنمایی:

صحبتهای آقای مهندس فاطمی در خصوص وضعیت آب استان چهارمحال بختیاری.
بسم الله الرحمن الرحیم
در چند سال آینده چهارمحال بختیاری را شاید به عنوان کویر مرتفع ایران نام ببریم، سرزمینی که دشتهای فرونشسته دارد و رودخانه های خشک. همه می دانیم 85 درصد مساحت کشور ما خشک است، بارش ما یک سوم متوسط جهانی است و متاسفانه این عدد در حال کاهش است. تغییر اقلیم هم مزید بر علت شده است که وضعیت را بحرانی تر کند، آبهای تجدید پذیر روز به روز در حاد کاهش است. در استان چهارمحال بختیاری زیر عدد 100 است که در حالت بحرانی هست. در چند دهه گذشته وضعیت بارش پاییز و زمستان استان چهارمحال روند کاهشی دارد و دما افزایشی است، یعنی در فصل سرد سال بارش جامد را نداریم و تبخیر نیز افزایش پیدا می کند که بخشی ذخایر آب از دسترس ما خارج می شود. استان ده دشت اصلی دارد چهار دشت ممنوعه بحرانی 6 دشت ممنوعه، که کمترین استانی از کشور تمام دشتهای آن این وضعیت را دارد. دشتها به علت کاهش ذخایر آبی و بعد بخاطر کاهش کیفیت و فرونشست در اثر افزایش کسری مخرن تبدیل به ممنوعه بحرانی می شوند، وضعیتی که در دشتهای ما دیده می شود. ا  نظر منابع آب سطحی هم متاسفانه در دهه های اخیر شاهد کاهش، این منابع بوده ایم، خشکسالی افزایش تبخیر به علت تغییر اقلیم باعث از دست رفتن ذخایر برف و یخ استان شده است.
پیش بینی برای دو دهه آینده هم کاهش را نشان می دهد. رودخانه اروند که به سد کارون 4 می ریزد ما در 20 سال آینده کاهش 24 درصد را پیش بینی می کنیم.
در انتهای 20 سال آینده این کاهش می تواند به 80 درصد برسد.
برای رودخانه مازود که به کارون 4 می ریزد ما در انتهای 20 سال آینده کاهش تقریبا 20 درصد را پیش بینی می کنیم. 
برای رودخانه اروند در انتهای 20 سال آینده کاهش 98 درصد کاهش در بلند مدت را خواهیم داشت.
رودخانه بهشت آباد که عمده سرشاخه های آن خشک شده ما در 20 سال آینده 93 درصد کاهش را شاهد خواهیم بود. 
برای کارون ما مقایسه کردیم از سال آبی 80-81 خروجی آب کارون از استان چهارمحال بختیاری 6371 میلیون متر مکعب بوده، متوسط 10 ساله اخیر به 3 میلیارد و 648 میلیون متر مکعب یعنی 45 درصد کاهش و متوسط پنج ساله باز از این عدد پایین تر آمده. یعنی در استان جهارمحال بختیاری میزان کاهش روان آبها بخاطر کاهش بارش زیاد است. در محلی که دو شاخه کوهرنگ و بهشت آباد به هم می پیوندند ما مشاهده می کنیم که میزان کاهش آورد رودخانه بهشت آباد کاملا ملموس است. میزان آورد 30 ساله این دو رودخانه با هم 1 میلیارد و 235 میلیون روده 25 ساله کاهش پیدا کرده و پنج ساله به 167 میلیون متر مکعب. اینها سرشاخه های کارون هستند، ویژگی استان چهارمحال بختیاری این است که مرتفع بوده و محل تقسیم آب، یعنی اگر ما از شهرکرد 10 کیلومتر برویم به طرف شمال می شود حوزه زاینده رود و اگر 10 کیلومتر بیاییم به طرف جنوب می شود حوزه کارون، تغییر اقلیم و نداشتن بارش برف باعث تضعیف آبخوانها و رودخانه ها شده است. رودخانه هایی که پر از ماهی بود و اطراف بیشه زار 14 سال است که قطره ای آب در آن نیست. حتی در سال آبی 97-98 که پر بارش ترین سال 50 سال اخیر بود روان آبی در این رودخانه ها نداشتیم. ما سدهایی در استان خوزستان ساخته ایم، که سد نیست بلکه کاسه آب است، سد سور حج مخزن آن 27 میلیون متر مکعب مقایسه کنید با سد کارون 4 که دو و دو دهم یا سد گتوند که چهار میلیارد است اما همین 37 میلیون متر مکعب از سال 93 که این سد به بهره برداری رسیده است تا الان در مجموع آبی که در این سد جمع شده کمتر از نصف ظرفیت آن است. دلیل آن این است که سال 75 بارش برف در کوهرنگ به صورتی بود که مردم مجبور بودند از پشت بامها تردد کنند اما در سال 96 که ارتفاعات زرد کوه عملا برف چندانی ندارد و این تغییر اقلیم کاملا مشاهده می شود. ما عمده دشتهامان در بخشهای شمال شرق و شرق و جنوب شرق استان واقع شده است همه این دشت ها ممنوعه و ممنوعه بحرانی هستند. فرو نشست در دشتهای ما شاید برای خیلی ها قابل هضم نباشد. چهارمحالی که قطب آب کشور است دشتهای فرونشسته دارد، کسری مخازن آب در دشتها شدید است. ما در استان چهارمحال بختیاری هیچ طرح کوچک و بزرگ را امکان تامین آب نداریم، یعنی اگر یک جوانی بخواهد پیگیر مجوز یک دامداری بشود، برای یک متر مکعب آب در شبانه روز ما در هیچ جای استان امکان تامین آب برای آن را نداریم. الان صنایع عمده ما با تانکر تامین آب می شوند. به شدت در تامین آب صنایع وابسطه به آب زیر زمینی هستیم. در بحث آب هم از نظر کمی هم از نظر کیفی دچار مشکل هستیم‌. دشتهای ما در مقایسه با دشتهای بزرگ دشتهای کوچکی است. ضخامت متوسط آبرفت دشتهای ما 60 متر است. 29 متر 30 متر افت سطح ایستاده در دشت جوانمردی است. حدود 18 یا 19 متر افت دشت شهر کرد هست. متاسفانه این روند ادامه دار هست. همه دشتهای ما افت سطح ایستایی را دارند و در سالهای آتی این کفگیر به ته دیگ می خورد و به شدت نگرانیم که 4 یا 5 سال آینده نهایتا 10 سال آینده چه فکری برای مردی بکنیم که به شدت برای تامین آب وابسته به منابع آب زیر زمینی هستند. ما حدود 75 تا 80 درصد از آبشخور مردممان از چاه ها تامین می شود. ما در کوهرنگ که سرشاخه رودخانه زاینده رود و کارون است روستاهای ما مشکل تامین آب شرب دارند. با توجه به ادامه دار بودن خشکسالی ما یقین داریم که حتی عشایر برای تامین آب شربشان با مشکل مواجه خواهند بود. ما در همه شهرستانهایمان مطکل تامین آب شرب داریم، چشمه ها قناتها و چاه های زیادی خشک شده یا کم آب شده اند. ازدحام مردم برای تامین آب که با هرچیزی که دارند از دبه و تانکر در حال بردن آب شرب هستند صحنه ای است که بسیار دیده می شود‌ ما شهرهایی داریم که یک هفته به یک هفته آب در مخازن آنها تخلیه می شود و از نظر بهداشتی می دانید که آب بیشتر از چند روز بماند مشکل دارد. کشور ما کشوری هست که اگر عقلانیت و بحث های کارشناسی در آن باشد باز اینقدر کم آب نیستیم که این وضعیت ما باشد. 30 درصد از تولیدات کشاورزی کشور را دور می ریزیم، یعنی حدود 25 میلیارد مکعب آب.
حوزه گاوخونی 42 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد، حدود 1500 تا 1600 کیلومتر مربع آن در کوهرنگ است که بیش از 90 درصد تامین آب می کند یازده زیر حوزه دارد که الان حوزه کوهرنگ جوهر همه زیر حوزه ها را می کشد، مردمی که اینهمه برف و سرما را تحمل می کنند الان برای یک دامداری امکان تامین آب را ندارند. روستای عسکران بعد از حرف تونل دسترسی روستا کاملا خشک و خالی از سکنه شده است. تونل بهشت آباد از زیر حدود 10 شهر و 20 روستا عبور می کند ما این نگرانی را داریم که حفر این تونل جدای از مسائل آبی وضعیت زیست محیطی  حوزه را به شدت بدتر خواهد کرد و مساحت 45 تا 50 درصد استان را از کویری که هست کویر تر خواهد کرد.