مطالعه گسترده ای که اخیراً توسط تیمی بین المللی از پژوهشگران به سرپرستی پروفسور گیوم فون از دانشگاه اکس-مارسی فرانسه انجام شده، نشان م یدهد که بین مصرف مواد غذایی فرآوری شده و افزایش خطر ابتلا به افسردگی ارتباط معناداری وجود دارد. این تحقیق که یکی از بزرگترین مطالعات در این زمینه محسوب می شود، با بررسی داده های بیش از ۱۵ هزار نفر از ۴۰ کشور مختلف جهان، نتایج قابلت وجهی را ارائه کرده است.این پژوهش به صورت آنلاین در فاصله سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ انجام شده است. شرکت کنندگان در این مطالعه پرسشنامه های استانداردی را درباره عادات غذایی خود تکمیل کردند که شامل پرسشنامه برنامه ملی تغذیه و سلامت (PNNS) بود. همچنین برای ارزیابی علائم افسردگی از مقیاس شناخته شده CES-D استفاده شد. پژوهشگران با به کارگیری روشهای آماری پیشرفته، از جمله تحلیل مؤلفه های اصلی و رگرسیون چندمتغیره، داده ها را تجزیه و تحلیل کردند. آنها همچنین عوامل مختلفی مانند مصرف سیگار، شاخص توده بدنی، سطح فعالیت فیزیکی و میزان تحصیلات را کنترل کردند تا اطمینان حاصل شود که نتایج به دست آمده دقیق و قابل اعتماد هستند.نتایج این مطالعه نشان داد که حدود ۳۲ درصد از شرکت کنندگان علائم افسردگی را گزارش کرده اند. تحلیل داده ها ارتباط واضحی بین مصرف مواد غذایی فرآوری شده و افزایش خطر افسردگی نشان داد.
به طور مشخص:
– در گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال، مصرف این نوع مواد غذایی با ۲۱ درصد افزایش خطر افسردگی همراه بود.
– این ارتباط در زنان بالای ۵۵ سال حتی قویتر بود و به ۴۱ درصد افزایش خطر رسید.
– در مقابل، افرادی که از رژیم غذایی مدیترانه ای پیروی می کردند، ۱۸ تا ۲۴ درصد کاهش خطر افسردگی را نشان دادند.
تفاوتهای جنسیتی و سنی
یکی از یافته های جالب این تحقیق، تفاوت معنادار در تأثیر رژیم غذایی بر اساس جنسیت و سن بود. در حالی که رژیم غذایی سالم تأثیر محافظتی قابل توجهی برای زنان داشت، این تأثیر در مردان چندان مشهود نبود. همچنین، مصرف نوشیدنی های شیرین و غذاهای کنسروی و منجمد فقط با افزایش خطر افسردگی در زنان ارتباط داشت.
اهمیت یافته ها و کاربردهای عملی
پروفسور فون، سرپرست این تحقیق، تأکید میکند که یافته های آنها نشان میدهد تأثیر مواد غذایی بر سلامت روان برای همه افراد یکسان نیست. به گفته او، زنان و جوانان بیشتر در معرض خطر هستند و این موضوع اهمیت مداخلات هدفمند را نشان میدهد. آموزش تغذیه سالم و تشویق به کاهش مصرف مواد غذایی فرآوری شده، به ویژه برای این گروه های آسیب پذیر، میتواند راهکار مؤثری برای پیشگیری از افسردگی باشد.
همکاری های بین المللی
این مطالعه حاصل همکاری گسترده پژوهشگران از ۱۶ مؤسسه علمی در چهار قاره مختلف است. از میان ۱۸ نویسنده این تحقیق، ۹ نفر از فرانسه بوده اند. داده های این پژوهش از مناطق مختلف جهان شامل اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه جمع آوری شده است. این همکاری بین المللی به پژوهشگران امکان داده تا الگوهای تغذیه ای و تأثیرات آنها بر سلامت روان را در فرهنگ های مختلف بررسی کنند.
نتیجه گیری و توصیه ها
یافته های این تحقیق بار دیگر بر اهمیت تغذیه سالم در حفظ سلامت روان تأکید میکند. کاهش مصرف مواد غذایی فرآوری شده و جایگزینی آنها با مواد غذایی تازه و کامل، به ویژه برای زنان و جوانان، میتواند گامی مهم در پیشگیری از افسردگی باشد. این مطالعه همچنین نشان میدهد که برنامه های پیشگیری و آموزش در زمینه تغذیه سالم باید با توجه به تفاوت های جنسیتی و سنی طراحی شوند تا تأثیر بیشتری داشته باشند.
پژوهشگران امیدوارند که این یافته ها بتواند به سیاستگذاران سلامت عمومی در طراحی برنامه های مؤثرتر برای ارتقای سلامت روان جامعه کمک کند. آنها همچنین بر نیاز به تحقیقات بیشتر برای درک بهتر مکانیسم های دقیق تأثیر مواد غذایی بر خلق و خو تأکید دارند.
پریسا فرخیان
