اگرچه همیشه درباره خطرات نور خورشید، پرتوهای مضر و گرمازدگی هشدار داده می‌شود، اما خورشید علاوه بر تهدیدها، یک پشتیبان واقعی برای بدن انسان نیز محسوب می‌شود. این موضوع فقط یک حدس نیست، بلکه یک واقعیت علمی ثابت‌شده است: قرار گرفتن متعادل و منظم در معرض نور طبیعی بر خواب، خلق‌وخو، سیستم ایمنی و حتی بینایی ما تأثیر می‌گذارد. در دنیایی که مردم به طور متوسط ۱۶ ساعت از روز را در فضاهای بسته می‌گذرانند، باید یاد بگیریم چگونه بدون زیاده‌روی از نور خورشید استفاده کنیم. اما این نور طبیعی چگونه بر سلامت ما اثر می‌گذارد؟ و برای استفاده ایمن از آن چه راهکارهایی وجود دارد؟ در این گزارش به فواید شگفت‌انگیز خورشید می‌پردازیم.
خورشید؛ تأثیرگذار بر روحیه
اتفاقی نیست که گذراندن یک روز در فضای باز زیر نور آفتاب، حال‌وهوای انسان را عوض می‌کند! نور طبیعی از طریق گیرنده‌های نوری مخصوصی در چشم بر مغز اثر می‌گذارد. این سلول‌ها اطلاعات نوری را به ساعت داخلی بدن منتقل می‌کنند و هماهنگی این ساعت با دیگر عملکردهای حیاتی مانند دمای بدن، فشار خون، تمرکز، حافظه و ترشح هورمون‌ها را ممکن می‌سازند. نتیجه این فرآیند، یک سری فواید از جمله اثر ضدافسردگی است، زیرا تولید برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی مخصوصاً آن‌هایی که بر روحیه، احساس شادی و انگیزه تأثیر می‌گذارند را افزایش می‌دهد.
یک مکانیسم دیگر نیز وجود دارد: همان گیرنده‌های نوری، از طریق ارسال پیام‌های عصبی و بدون عبور از ساعت زیستی، تأثیر مستقیمی بر بخش‌های مختلف مغز دارند و باعث تنظیم سریع برخی عملکردها می‌شوند. برای مثال، فقط در چند دقیقه تغییراتی در بخشی از مغز که مسئول مدیریت احساسات و استرس است ایجاد می‌شود. در مقابل، کمبود نور طبیعی اثر افسردگی دارد. تحقیقی که در سال ۲۰۲۲ روی ۸۵ هزار نفر انجام شد، نشان می‌دهد کمبود نور در روز همراه با نور زیاد در شب، خطر ابتلا به افسردگی شدید را ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. جلسات درمان با نور می‌تواند از ایجاد چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
نور خورشید؛ محافظ خواب ما
تنظیم ساعت داخلی بدن به کمک نور طبیعی، به حفظ چرخه منظم بیداری و خواب و تجربه شب‌های آرام کمک می‌کند. یک عادت مفید، قرار گرفتن در معرض نور خورشید در صبح یا ظهر است که ترشح هورمون خواب را متوقف کرده و به فعال ماندن کمک می‌کند. این کار تولید به‌موقع این هورمون را در شب راحت‌تر می‌کند. در مقابل، بهتر است در شب زمان زیادی را پای صفحه‌های نمایش نگذرانیم. نور آبی این صفحه‌ها در روز مشکل‌ساز نیست، اما بعد از غروب آفتاب، گیرنده‌های چشم نباید در معرض آن قرار گیرند. قرار گرفتن در معرض این نور در زمان نامناسب، خواب را به هم می‌ریزد.
ارتباط بین کمبود نور طبیعی و بی‌خوابی به خوبی ثابت شده است. اگر شدت نور در تابستان به طور متوسط بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار واحد است، این مقدار در زمستان فقط ۱۰ تا ۲۰ هزار واحد خواهد بود. و اگر تمام روز در یک دفتر کار تاریک بمانیم، فقط ۳۰۰ تا ۶۰۰ واحد نور دریافت می‌کنیم! این کمبود، ساعت شبانه‌روزی بدن را به هم ریخته و نتایج بدی بر خواب ما می‌گذارد. یک پیاده‌روی کوتاه در فضای باز در وقت ناهار – حتی در هوای ابری – هم در تابستان و هم در زمستان مفید خواهد بود.
/ صبح ملت نیوز
